İSLAM   DEVLETİ

 

 GENEL HÜKÜMLER

MADDE - 1: İslâm akidesi devletin esasını oluşturur. Öyle ki, İslâm akidesini esas kılmaktan başka hiçbir şeyin varlığı devletin yapısında, kuruluş veya kontrolünde yahut devletle ilgisi olan diğer bütün alanlarda geçerli olamaz. Aynı zamanda İslâm akidesi şer’î kanunlar ve anayasanın esasını oluşturur. İslâm akidesine aykırı olan kanun veya anayasa ile ilgili hiçbir şeyin bulunmasına müsaade edilmez.

MADDE - 2: Dar-ül İslâm, içerisinde İslâm hükümleri tatbik edilen ve güvenliği İslâm güvenliği altında olan memleketlerdir. Dar-ül Küfür ise küfür nizamları uygulayan memleketler veya güvenliği İslâm güvenliği altında olmayan memleketlerdir.

MADDE - 3: Halife, belirli şer’î hükümleri benimseyip anayasa ve kanunlar haline getirir. Bu konuda şer’î bir hüküm benimseyince yalnız bu şer’î hükümle amel edilmesi gerekir. Bu takdirde bir kanun meydana çıkmış olur ki bütün devlet yönetimi altında olanlar gizli ve açık olarak bu emre itaate mecbur olur.

MADDE - 4: Halife, zekat ve cihattan başka ibadetlerde, şer’î herhangi belli bir hüküm benimseyemeyeceği gibi yine İslâm akidesine ilişkin fikirlerden herhangi bir fikri benimseyemez.

MADDE - 5: İslâm uyruğunu taşıyan herkes, şer’î hukuklardan yararlanır. Ve yerine getirilmesi gereken işlerden sorumlu olur.

MADDE - 6: Yönetimde, yargılamada veya idaresi altında bulunanların işlerini yürütmede ya da benzeri konularda, uyruğu arasında bir ayırım ve fark gözetmeye devletin hak ve yetkisi yoktur. O kadar ki, ırk, din, renk ve buna benzer şeyleri hesaba katmadan bütün topluma eşit gözle bakması gerekir.

MADDE - 7: Devlet, İslâm uyruğunu taşıyan müslüman ve müslüman olmayan herkes üzerine İslâm şeriatını aşağıdaki şekilde tatbik eder:

A- Bütün İslâm hükümlerini, bir hüküm dahi istisna etmeksizin, müslümanlara uygular.

B- Müslüman olmayanlar inanç ve ibadetlerinde tamamen serbesttirler.

C- İslâm'dan dönenlere mürted hükümleri uygulanır. Kendisi mürted olanlara hüküm böyledir. Fakat mürtedlerin çocukları olup da dünyaya gayrı müslim olarak gelenler, müşrik veya ehli kitab olmalarına göre gayrı müslim muamelesi görürler.

D- Müslüman olmayanlar, yemekleri ve giyimleri hususunda şer’î hükümlerin izin verdiği oranda, kendi dinlerine göre muamele görürler.

E- Evlenme ve boşanma işleri; müslüman olmayanlar arasında kendi dinlerine göre, müslümanlarla müslüman olmayanlar arasında ise, İslâm hükümlerine göre yapılır.

F- Devlet; diğer karşılıklı ilişkiler, cezalar, beyyineler, ekonomi, yönetim nizamları ve bunlardan başka şer’î işlerle ilgili şeriat hükümlerini toplum üzerinde tatbik eder. Bu tatbikatta müslümanlarla müslüman olmayanlar arasında fark gözetmez. Ayrıca kendileriyle akid ve antlaşma yapılanlar, eman/korunmayı isteyenler ve İslâm yönetimi altında bulunanlar üzerinde tatbik edilecek hüküm, diğer devlet yönetimi altında bulunanlara veya uyruğa tatbik edileceği gibi tatbik edilir. Ancak elçiler, konsoloslar, geçici elçiler ve bunlara benzer kimseler diplomatik dokunulmazlığa sahiptirler.

MADDE - 8: İslâm'ın dili Arapça’dır. Devletin kullanacağı dil yalnızca bu dildir.

MADDE - 9: İctihad farz-ı kifayedir. Şartlarına uyan her müslüman ictihad yapabilir.

MADDE - 10: Müslümanların hepsi de İslâm sorumluluğunu yüklenir. Bu nedenle İslâm'da din adamları sınıfı yoktur. Böyle bir sınıfın varlığı hissedilirse devlet bu oluşumu engellemelidir.

MADDE - 11: İslâm Devleti'nin asli işi İslâm davetini yüklenmektir.

MADDE - 12: Şer’î hükümler için yalnızca Kitap (Kur'an-ı Kerim), Sünnet (Hadis-i Şerif), sahabenin icması ve kıyas geçerli delillerdir.

MADDE - 13: İnsanda suçsuzluk asıldır. Bir kimse ancak mahkeme kararıyla cezalandırılır. Nitekim hiçbir kimseye işkence yapmak kesinlikle caiz değildir. Her kim bunu yaparsa cezalandırılır.

MADDE - 14: Fiillerde esas olan, şer’î hükümlere bağlanmaktır. Bu nedenle şer’î hüküm bilinmedikçe bir iş yapılamaz. Haramlılığına dair delili bulunmadıkça eşyalarda (maddede) aslolan ise mübahlıktır.

MADDE - 15: Harama götüreceğine dair zannı galip olduğu zaman harama götüren vesile haramdır. Harama götürmesinden korkulduğundan dolayı o vesile haram olmaz.

 

YÖNETİM NİZAMI

 

MADDE - 16: Yönetim nizamı vahdet/birlik esasına dayanır. Federal bir nizam değildir.

MADDE - 17: Yönetim merkezidir. İdare ise merkezi değildir.

MADDE - 18: Şu dört kişi yönetici sayılır: Halife, Tefviz Muavini, Vali ve Amil. Bunların dışındakiler yönetici değil, görevli sayılırlar.

MADDE - 19: Yönetimi veya yönetimden sayılan herhangi bir işi yürütecek kimse ancak hür, fasık olmayan adaletli, erkek bir Müslüman olmalıdır.

MADDE - 20: Yöneticilerin muhasebesi müslümanların haklarından biri olup, üzerlerine farz-ı kifayedir. Devletin yönetimi altında bulunan müslüman olmayanların, yöneticilerin kendilerine yaptıkları zulmü veyahut kendi üzerlerine İslâm hükümlerini kötü şekilde tatbik etmelerini, şikayet etme hakları vardır.

MADDE - 21: İslâm akidesi temeline dayanarak, benimsenecek hükümler şer’î hükümler olmak şartıyla, yöneticilerden hesap sormak veya ümmet yoluyla yönetime ulaşmak için siyasi partiler kurmak müslümanların hakkıdır. Partilerin kurulması için hiç bir izne ihtiyaç yoktur. İslâm esası dışında her türlü kitleleşme yasaklanır.

MADDE - 22: Yönetim nizamı şu dört temel üzerine kuruludur:

1- Hakimiyet halkın değil, şeriatındır.

2- Otorite (yönetme yetkisi) ümmetindir.

3- Bir halife nasb etmek, müslümanlara farzdır.

4- Şer’î hükümleri benimseyerek anayasa ve diğer kanunları belirlemek yalnızca halifenin hakkıdır.

MADDE - 23: Devlet teşkilatı şu sekiz temel üzerine kuruludur.

Halife

Tefviz Muavini

Tenfız Muavini

Cihad Emiri

Kaza/Yargı

Valiler

İdari Teşkilat

8- Ümmet Meclisi

 

HALİFE

 

MADDE - 24: Halife, otorite ve şeriatı uygulamada ümmetin vekilidir.

MADDE - 25: Halifelik; rıza ve seçeneğe dayanan bir akittir. Bunu kabul etmeyen hiç bir kimse zorlanamaz, yine hilâfeti yürütecek kimseyi seçmek için hiçbir kimse zorlanamaz.

MADDE - 26: Akil ve baliğ olan erkek veya kadın her müslüman halifeyi seçmek ve ona biat etmek hakkına sahiptir. Müslüman olmayanların bunda hakkı yoktur.

MADDE - 27: İn'ikad biatı (halifeyi belirleme biatı) kendileriyle tamamlananların biatıyla bir kimse üzerine halifelik sözleşmesi tamamlanınca, geri kalanların biatı, itaat biatı olup in'ikad biatı olmaz. Kendisinde bu biat yani itaat biatı hususunda baş kaldırma hali görülen, biat etmeye zorlanır.

MADDE - 28: Müslümanlar tarafından usulüne uygun bir şekilde nasbedilmedikçe hiç bir kimse halife olamaz. İslâm'da herhangi bir akid gibi şer’î esaslar dahilinde halifeliği kendisinde tamamlanmayan hiçbir kimse halifenin yetkilerine sahip olamaz.

MADDE - 29: İn'ikad biatıyla biat edecek ülke veya memleketlerin otoritesinin tamamen müslümanların otoritesine dayanması şarttır. Herhangi bir kafir devlete dayanmamalıdır. Ayrıca ülkedeki bütün müslümanların harici ve dahili güvenliği küfrün güvenliği altında değil İslâm güvenliği altında olmalıdır. Fakat sadece itaat biatı yapmış olan memleketlerde aynı şartlar aranmaz.

MADDE - 30: Halife olarak biat edilecek kimsede sadece in'ikad şartlarının tamamlanması şarttır. Tercih şartlarının tahakkuku şart değildir. Çünkü asıl olan in'ikad şartlarıdır.

MADDE - 31: Bir kimsenin üzerine halifelik sözleşmesinin gerçekleşebilmesi için yedi şart aranır. Bunlar: Erkek, Müslüman, Hür, Baliğ, Akil, Fasık değil adeletli ve Hilâfet yükünü taşıyabilecek güçte olmasıdır.

MADDE - 32: Ölüm, istifa veya azil sebepleriyle halifelik makamı boşaldığı zaman boşalma tarihinden itibaren üç gün içinde yerine yeni bir halife nasbetmek farzdır.

MADDE - 33: Halifeyi nasbetme metodu şöyle olur:

A- Ümmet meclisindeki müslüman üyeler halifelik için adayların sayısını sınırlandırır. İsimleri açıklandıktan sonra banlardan birinin seçilmesini müslümanlardan ister.

B- Seçim neticeleri açıklanır. Adaylardan en çok kimin oy aldığını müslümanlar öğrenmiş olurlar.

C- Müslümanlar, halife olarak en çok oy alana Allah'ın Kitabı ve Resulü’nün Sünnetiyle amel etmek üzere biat etmeye başvururlar.

D- Nasb haberi, ismiyle birlikte kendisinde halife olarak nasbedilmesine ehil kılan sıfatların mevcut olduğu bildirilerek, bütün ümmetin haberdar olabilmesi için biat işlemi tamamlandıktan sonra kimin müslümanların halifesi olduğu halka ilan edilir.

MADDE - 34: Halifeyi nasbeden ümmettir. Fakat in'ikad biatı şer’î şekilde olmuşsa ümmet azletme yetkisine sahip değildir.

MADDE - 35: Halife devlettir. Devletin bütün yetkilerine sahiptir. Şöyle ki:

A- Benimsediği şer’î hükümleri yürürlüğe koyar. Bu takdirde bunlar itaat edilmesi lazım gelen kanunlar olur. Bunlara muhalefet caiz olmaz.

B- Devletin iç ve dış siyasetinden sorumludur. Orduya kumanda eder harp ilan etmek hakkına sahip olduğu gibi sulh, ateşkes ve diğer anlaşmaları yapma hakkına da sahiptir.

C- Yabancı elçileri kabul ve reddetmek ona aittir. Müslüman elçileri tayin ve azleder.

D- Muavinleri ve valileri tayin ve azil eder. Esasen bunların hepsi kendisine karşı sorumlu oldukları gibi ümmet meclisine karşı da sorumludurlar.

E- Başkadıyı, daire müdürlerini, ordu komutanlarını, alay komutanlarını tayin ve azleder. Bunların hepsi de kendisine karşı sorumludurlar, ümmet meclisine karşı sorumlu değildirler.

F- Şer’î hükümlere göre devlet bütçesine ait şer’î kanunları benimser. İster gelirler ile isterse giderler ile alakalı olsun, her hususta gerekli meblağı ve bütçe fasıllarını tespit eder.

MADDE - 36: Halife, hükümleri benimseme hususunda şer’î hükümlere bağlıdır. Şer’î delillerden sahih olarak çıkartılmayan bir hükmü benimsemesi haramdır. Benimsediği hükümler, içtihadla ilgili hükümleri çıkartma metodu ile kayıtlıdır. Bu nedenle benimsediği, hükümleri çıkartma metoduna aykırı çıkartılmış bir hükmü benimsemesi caiz olmadığı gibi, benimsediği hükümlere aykırı bir emir vermesi de caiz değildir.

MADDE - 37: Halifenin halkın işlerini yürütme yetkisi kendi ictihadı ve görüşü dahilinde mutlaktır. Devletin işlerinin yürütülmesi ve halkın işlerinin gözetimi için ihtiyaç duyduğu her hususta mubahlardan benimseme yapması hakkı vardır. Şu var ki menfaat bahanesiyle herhangi bir şer’î hükme muhalefet etmesi caiz değildir. Örnek olarak; Gıda maddelerinin azlığını bahane göstererek bir ailenin birden fazla çocuk edinmesine mani olamaz. İstismarı önlemek bahanesiyle insanları fiyat tahdidine tabi tutamaz. Maslahat ya da işlerin gözetimi bahanesi ile bir kâfir ya da kadını vali tayin edemez. Bu türden şeriat ahkamına aykırı hususları yapamaz. Mubahı haram yapamayacağı gibi, haramı da helal kılamaz.

MADDE - 38: Halife için sınırlı bir müddet yoktur. Halife, devlet işlerini yürütmeye kadir kaldığı, şer’î hükümleri koruyup uyguladığı müddetçe, halifelik konumundan kendisini çıkaracak şekilde bir değişiklik olmadıkça halife olarak kalır. Aksi halde böyle bir değişiklik meydana gelirse derhal azledilmelidir.

MADDE - 39: Halifenin halini değiştirip halifeliğinden çıkmasına sebep olan hususlar şunlardır:

A- Halifeliğin in'ikad şartları bozulursa, irtidad, açık bir fısk, delilik veya bunun benzerleri gibi… Çünkü bu şartlar, in'ikad ve halifelik makamında devam edebilme şartlarıdır.

B- Hangi sebepten olursa olsun devlet işlerini yürütmekten aciz olmak.

C- Kendi görüşüyle, şeriata uygun olarak, müslümanların işlerini yürütmekten aciz kılan bir tasallut altında kalması… Bu takdirde kendi görüşüyle şer’î hükümlere göre müslümanların işlerini yürütmekten aciz kılacak derecede bir tesire maruz kalırsa hükmen devlet işlerini yürütmekten aciz sayılır. Bu halde halifelik makamından düşer. Bu da şu iki halde düşünülür:

Birinci Hal: İç çevresinden bir veya bir kaç kişi kendisine musallat olarak işlerin yürütülmesine hükmederler. Eğer bunların tasallutundan kurtulmak ümidi varsa belirli bir süre uyarılır. Buna, rağmen bunların tasallutları kaldırılmamışsa görevden alınır. Şayet esasen kurtuluşu umulmuyorsa derhal görevden alma yoluna gidilir.

İkinci Hal: Ya bilfiil esir olmak ya da tesiri altına girmek suretiyle galip bir düşman eline esir düşmektir. Bu halde bakılır. Eğer kurtulması ümit ediliyorsa, kurtuluşundan ümit kesilinceye kadar süre verilir. Ve ümit kesildikten sonra görevden alınır.

MADDE - 40: Halifenin görevden alınmasında, kendisini halifelikten çıkaracak kadar değişip değişmediği hususundaki kararı yalnız Mezalim Mahkemesi verir. Yine ihtar ve azl yetkisi yalnızca bu mahkemeye aittir.

 

TEFVİZ MUAVİNİ

 

MADDE - 41: Halife yönetim mesuliyeti taşıyacak tefviz muavini tayin eder. Bu muavine kendi görüşüne ve içtihadına göre işleri yürütme yetkisi verir.

MADDE - 42: Halife olma şartları, yani Erkek olmak, Müslüman olmak, Hür olmak, Baliğ olmak, Akil olmak ve Fasık değil Adaletli olmak şartları, Tefviz Muavini için de şarttır. Bunlara ilaveten kendisine vekalet olarak verilen işlerde ehil olması şarttır.

MADDE - 43: Tefviz Muavinin tayini şu iki hususu kapsamalıdır: Birincisi, umumi gözetme. İkincisi ise, naibliktir. Bunun için halifenin ona "Seni kendi yerime vekil tayin ettim" demesi gerekir. Ya da naiblik ve umumi gözetmeyi içeren manada söz söylemesi lazımdır. Şayet söz konusu tayin bu şekilde olmazsa muavin sayılmaz. Ancak bu tür bir tayinle tefviz muavininin yetkilerine sahip olur.

MADDE - 44: Tefviz Muavininin işi, infaz ettiği tayin ve atamalarla yürüttüğü işleri Halife ile görüşüp ona gösterir ki yetkisi Halife gibi olmasın.. İşte onun işi, görüşünü Halifeye bildirmek ve kendisine Halife tarafından verilecek emirleri yerine getirmektir.

MADDE - 45: Halife, Tefviz Muavininin işlerini ve yerine getirdiği hususları gözden geçirmelidir ki bunlardan doğru ve uygun olanı kararlaştırsın, hatayı düzeltsin. Çünkü ümmetin yürütme yetkisi Halifeye vekalet olarak verildi. Ve Halifenin içtihadına bırakıldı.

MADDE - 46: Tefviz Muavini bir iş hakkında plan hazırlar ve Halife bunu onaylarsa onu noksansız ve fazlasız Halifenin onayladığı şekilde yerine getirir. Eğer halife sözünden döner ve muavin de uyguladığı şeyden göre dönmeye itiraz ederse bakılır; itiraz şayet muavinin usulü vechiyle yerine getirdiği hükme veya yerine bıraktığı bir malla ilgili ise muavinin icrası geçerli olur. Çünkü esasta bu icra halifenin bir görüşüdür. Halife, yerine getirdiği hükmü veya harcadığı malı geri alamaz. Eğer muavinin yaptığı iş bunlar dışında olup, bir vali tayin etmek veya bir ordu techiz etmek gibi bir iş olursa, halife muavine itiraz edebilir. Bu durumda halifenin görüşü yürütülür. Ve muavinin icra ettiği iş kaldırılır. Çünkü halife kendi işleriyle ilgili böyle hususlardan dönme hakkına sahip olunca, onun bu hakka muavinin işlerinde de sahip olması gayet tabiidir.

MADDE - 47: Tefviz Muavini dairelerden herhangi birine veya işlerin özel bir kısmına tahsis olunmaz. Çünkü kendisine verilen vekalet geneldir. Doğrudan idari işleri yürütmez. Onun idarî organı (daireler sistemi) denetimi genel olur.

 

TENFİZ MUAVİNİ

 

MADDE - 48: Halife, işleri yerine getirmek, uygulamak için bir muavin (Tenfiz Muavini) tayin eder. Onun işi yönetimden değil, idari işlerdendir. Onun dairesi dahili ve harici cihetler için halifeden çıkan hususları onlara ulaştırmak ve bu cihetlerden gelen şeyleri halifeye ulaştırmak için kurulmuş bir sistemdir. İşte bu sistem halife ile diğerleri arasında bir iletişim aracıdır.

MADDE - 49: Tenfız muavininin müslüman olması şarttır. Çünkü kendisi halifenin iç (yakın) çevresinde bulunan kişilerdendir.

MADDE - 50: Tenfiz muavini, tefviz muavini gibi halife ile doğrudan temas halinde bulunur. Muavin sayılır. Fakat onun muavinliği yönetimde değil tenfizde/ uygulamadadır.

 

CİHAD EMİRİ

 

MADDE - 51: Cihad emirinin dairesi şu dört daireden oluşur: Hariciye dairesi, Harbiye dairesi, İç güvenlik dairesi, Sanayi dairesidir. Bunları denetleyen ve yürüten cihad emiridir.

MADDE - 52: Hariciye dairesi, İslâm devleti ile yabancı devletler arasındaki alakaları ilgilendiren dış işleri üstlenir. Bu işler ne olursa olsun.

MADDE - 53: Harbiye dairesi, silahlı kuvvetlerle ilgili olan bütün işleri üstlenir. Ordu, polis, donatım, techizat, askeri işleri ve benzeri hususları üstlendiği gibi askeri okullar ve askeri burslarla da ilgilenir. Yine orduya İslâm kültürü ve genel kültürlerden gerekli olan kültürü temin etmek işiyle de ilgilendiği gibi savaş için ve savaşa hazırlıkla ilgili bütün işleri de yürütür.

MADDE - 54: İç güvenlik dairesi, güvenlikle ilgili olan her işi yapmayı üstlenir. Silahlı kuvvetler aracılığıyla memleketlerde güvenliği koruma işini üstlenir. Güvenliği korumak için de polis baş vasıta olarak kullanılır.

MADDE - 55: Sanayi dairesi, Sanayi ile ilgili bütün işleri yürütür. İster motor ve makine sanayi, araba, uçak, imalat sanayi kimyevi madde sanayi ve elektronik sanayi gibi ağır sanayi olsun, ister hafif sanayi olsun, ister kamu mülkiyetine dahil olan fabrikalar olsun, ister ferdi mülkiyete dahil olan harp sanayi ile ilgili fabrikalar olsun. Nitekim bütün fabrikalar ve bütün türleri harp siyaseti üzerine kurulmalıdır.

 

ORDU

 

MADDE - 56: Cihad müslümanlara farzdır. Askeri eğitim de mecburidir. Bu nedenle onbeş yaşına basan her müslüman erkeğin cihada hazırlanmak için askeri eğitim görmesi farzdır. Fakat asker olmak farz-ı kifayedir.

MADDE - 57: Ordu iki kısımdır: Birinci kısım; İhtiyati askerler ki, müslümanlardan silah taşıyabilecek olanlardır. İkinci kısım, daimi askerler ki, memurlar gibi kendilerine devlet bütçesinden maaş tahsis edilir.

MADDE - 58: Silahlı kuvvetler tek bir kuvvettir, o kuvvet de ordudan ibarettir. Ordudan özel fırkalar seçilerek özel şekilde düzenlenir ve belirli bir kültür verilir. Bu fırkalara polis denilir.

MADDE - 59: Polise genel düzeni koruma, iç güvenliği denetleme ve yürütme ile ilgili görevler verilir.

MADDE - 60: Ordu için sancak ve flamalar yapılır. Halife ordu komutanlığına tayin ettiği kişiye sancağı teslim eder. Fakat flamaları ordu komutanları verir.

MADDE - 61: Halife ordunun baş komutanıdır. Kendisi kurmay başkanını tayin ettiği gibi her orduya ve her kolorduya komutan tayin eder. Geri kalan ordu rütbelerini ise komutanlar tayin eder. Kurmaylıkta tayin ve terfiler ise harp bilgi derecesine göre kurmay başkanı tarafından yapılır.

MADDE - 62: Bütün ordu; özel ordugahlar da tek bir ordu haline getirilir. Ancak bazı ordugahların muhtelif vilayetlere ve bazılarının stratejik mevkilere konması icabeder. Bazıları da devamlı nakil ve hareket edebilecek vurucu kuvvet haline konur. Askeri ordugahlar bir çok grup halinde düzenlenir. Bu grupların her birine ordu denir. Ve her birine ayrı ayrı numaralar verilir. Birinci ordu, üçüncü ordu gibi... Veya amilliklerden veya vilayetlerden birinin adıyla adlandırılır.

MADDE - 63: Orduda en yüksek seviyede ve lüzumu kadar askeri talim yapmak gerekir. Askerin fikri seviyesini mümkün olduğu kadar yükseltmek, orduda bulunan herkesi genel şekilde de olsa, İslâmi uyanıklığı verecek İslâm kültürü ile donatmak gerekir.

MADDE - 64: Her askeri ordugahta muharebe usulüne sahip, tecrübeli, plan çizmeye vakıf ve savaşı yönetmeye ehil yüksek askeri malumata sahip, yeterli miktarda kurmay subay bulundurmak, bunların sayısını imkan nisbetinde umumi şekilde orduda çoğaltmak gerekir.

MADDE - 65: Orduda İslâmi ordu olması sıfatıyla, ödevini yapmasına imkan verecek, silah, cephane, levazım, mühimmat vs. gibi techizatı bulundurmak gerekir.

 

KAZA (YARGI )

 

MADDE - 66: Kaza/yargı, ilzam yolu üzere zoraki bağlayıcı şekilde hükmü bildirmektir. İnsanlar arasındaki anlaşmazlıkları neticeye bağlar, toplum hukukuna zarar veren şeyleri yasaklar, ister insanlarla yöneticiler veya memurlar arasında olsun, ister halife ile başkası arasında olsun, bütün şahısların arasındaki anlaşmazlıkları sonuçlandırır.

MADDE - 67: Halife, fıkıh ehlinden adil, akil, baliğ, müslim, hür ve erkek olan bir baş kadı tayin eder. İdari nizamnameye göre bu, diğer kadıları tayin, ceza ve görevden alma yetkisine sahiptir. Diğer mahkeme memurları, mahkeme işleri idaresini üzerine alan daire müdürüne bağlıdırlar.

MADDE - 68: Kadılar üç kısımdır:

1- Kadı: Ceza ve muamelat bakımından insanlar arasında olan davalara bakar.

2- Muhtesib: Toplum hakkına zarar veren aykırı hareketlere bakar.

3- Mezalim kadısı: Devletle insanlar arasında vaki olan anlaşmazlığa bakar.

MADDE - 69: Kadılık görevini üstlenen kimsede müslüman, hür, akil, baliğ, adil, fakih ve şeriat hükümlerini olaylara tatbikatta anlayışlı olmak şartları aranır. Mezalim kadılığı görevini üstlenenlerde, bu şartlara ilave olarak erkek ve müçtehid olmak şartları da aranır.

MADDE - 70: Kadı ve muhtesibin, kazada/ yargıda bütün beldelerdeki bütün davalara bakacak şekilde genel olarak tayin edilmesi caizdir. Özel bir mekan ve yargı çeşitlerine göre tayin edilmesi de caizdir. Fakat mezalim kadısı, yargı yönünden ancak genel olarak tayin edilir. Yer cihetinden ise memleketlerin her tarafına tayin edilmesi caiz olduğu gibi herhangi bir yerine tayini de caizdir.

MADDE - 71: Bir mahkemede hüküm verecek yalnız bir kadı bulunur. Bunun yanında bir veya daha fazla kadı bulunabilirse de bunların hüküm verme yetkileri yoktur. Ancak fikir verme ve istişare yetkileri vardır. Karar ve fikirler asıl kadıyı ilzam edemez.

MADDE - 72: Kadı, yalnız kaza/yargı meclisinde hüküm verebilir, delil ve yemin de ancak kaza meclisinde geçerli olur.

MADDE - 73: Davaların çeşitlerine göre mahkemelerin dereceleri değişebilir. Belirli bir sınıra kadar bazı kadıların, belirli davalara tahsis edilmesi mümkündür. Ve bunlardan ayrı olan davalar diğer mahkemelere bırakılabilir.

MADDE - 74: İstinaf, temyiz mahkemeleri yoktur. Bir davadaki hüküm kesinlik bakımından tek derecelidir. Kadı bir hükmü verince hükmü yürürlüğe konur. Mutlak surette diğer bir kadının hükmü onu bozamaz.

MADDE - 75: Muhtesib, hadler ve cinayetler dahil olmamak üzere haklarında davacı bulunmayan kamu hukukuna ait bütün davalara bakan bir kadıdır.

MADDE - 76: Muhtesib, kaza/yargı meclisine lüzum olmaksızın nerede olursa olsun genel düzene aykırı gördüğü bütün hareketlere akabinde hüküm vermek hakkına sahiptir. Hüküm ve emirlerini yerine getirebilmesi için emrine bir miktar polis kuvveti verilir. Ve hükmü derhal yerine getirilir.

MADDE - 77: Muhtesib, kendilerinde muhtesibte aranan şartlar bulunan kimseleri kendisine vekil seçmek ve onları muhtelif yerlere gönderme hakkına sahiptir. Bu vekiller tayin edildikleri mahal ve bölgelerde kendilerine bırakılan davalarda muhtesiblik yapmak yetkisine sahiptirler.

MADDE - 78: İster halifeden ister halife dışındaki yöneticilerden ve memurlardan, tebaadan veya başkasından, devlet otoritesine sahip herhangi bir şahıstan, meydana gelecek zulmü kaldırmak için nasbedilen kadıya Mezalim kadısı denilir.

MADDE - 79: Mezalim kadısı halife veya başkadı tarafından tayin edilir. Fakat onun muhasebesi, cezalandırılması ve azli/görevden alınması halife ya da halife yetki verdiğinde mezalim mahkemesi tarafından olur. Ancak o, halife ya da tevfiz muavini ya da başkadı aleyhine bir mezalim davasına bakarken azledilmesi doğru olmaz.

MADDE - 80: Mezalim mahkemesindeki kadılar bir veya daha fazla sayıyla sınırlandırılmaz. Halife mahkemenin kadı sayısı ne kadar olursa olsun, zulümleri ortadan kaldırmak için ihtiyaç nisbetinde mezalim kadısı tayin eder. Ancak hüküm verilirken bir kadıdan başkasının hüküm verme yetkisi yoktur. Kaza/yargı celsesi sırasında mezalim kadıları, hüküm veren kadıyla bulunabilirler. Fakat istişareden başka bir yetkileri yoktur ve hüküm veren kadı’nın onların fikirleriyle iş yapması mecbur değildir.

MADDE - 81: Mezalim mahkemesi halifeyi görevden almaya yetkili olduğu gibi devlet kademelerindeki her görevli ya da yöneticiyi görevden alma yetkisine de sahiptir.

MADDE - 82: Mezalim mahkemesi, ister devlet teşkilatındaki şahıslarla ilgili olsun, ister halifenin şer'î hükümlere muhalefetiyle alakalı olsun, ister halifenin benimsediği anayasa, kanun ve sair şer’î hükümlerin naslarının anlaşılmasıyla alakalı olsun, ister herhangi bir vergi istemeye ait olsun, isterse bunlardan başka bir şey olsun her çeşit zulüm davasına bakar.

MADDE - 83: Mezalim yargılamasında, yargı meclisi şart olmadığı gibi, davalının çağırılması ve davacının bulunması da şart değildir. Hiç bir kimse davacı olmazsa bile mezalim mahkemesi zulüm davalarına bakmaya yetkilidir.

MADDE - 84: Herkes dava ve müdafaalarında ister erkek olsun, ister kadın olsun, ister müslim olsun, isterse gayri müslim olsun dilediği kimseyi vekil tayin edebilir. Bu hususta vekil ile müvekkil arasında bir fark yoktur. Vekilin ücret alması caizdir ve aralarındaki anlaşmaya göre müvekkilden, ücret alma hakkına sahiptir.

MADDE - 85: Muhtesib, mezalim kadısı, memur, idareci ve halife gibi kamu işlerinde bulunanlarla, veli ve vasi gibi özel yetkili bulunanlar, yalnız vasi, veli veyahut halife, yönetici, memur ve mezalim kadısı veya muhtesib olması itibarı ile dava ve müdafaa hususundaki yetkilerinde, yerlerine vekil bulma hakkına sahiptir. Bu hususta davacı ile davalı arasında fark yoktur.

 

VALİLER

 

MADDE - 86: Devletin yönettiği memleketler “vilayet” ismini alan kısımlara bölünür. Her bir vilayet “amillik” adında kısımlara ayrılır. Vilayet idaresini üzerine alana Vali veya Emir, Amillik idaresine atanana da Amil veya hakim adı verilir.

MADDE - 87: Valiler, halife tarafından, amiller ise halife ve kendilerine yetki verildiği takdirde valiler tarafından tayin edilirler. Muavinliklerdeki şartların valilik ve amilliklerde de bulunması şarttır. Erkek, Hür, Müslüman, Akil, Baliğ ve Fasık değil adaletli olmaları ve tayin edilmiş oldukları idarede ehil olmaları şarttır. Takva ehli ve kuvvetli kimselerden seçilirler.

MADDE - 88: Vali, halifenin naibi olarak vilayetinde, yönetim ve devlet dairelerindeki idari işleri denetim yetkilerine sahiptir. Böylece tefviz muavininin devletteki bütün salahiyetlerine vali de kendi vilayetinde sahiptir. Ordu, kaza/yargı ve maliyeden başka emirliği ile ilgili olan bütün işlere bakma, vilayet ahalisi üzerine emirlik yapma hakkı vardır. Ancak polis idare bakımından değil de faaliyeti bakımından onun emrindedir.

MADDE - 89: Vali, emirliğinin gereğince ifa ettiği şeyleri halifeye bildirmeye mecbur değildir. Bu hususta ihtiyarına bağlıdır. Yeni bir fikre ve müzakereye muhtaç olan herhangi bir mesele ortaya çıkarsa onu halifeye bildirir. Aldığı emre göre hareket eder. Eğer emri beklemenin işin bozulmasına neden olacağından çekinirse bu takdirde bu işi yapar ve onu daha önce arz edemeyiş sebeplerini mecburi olarak halifeye bildirir.

MADDE - 90: Her vilayette vilayet halkından seçilmiş bir meclis bulunur. Ve bu meclisin başkanı validir. Bu meclisin, yönetim işlerinde değil, idari işlerde görüş verme yetkisi vardır. Ve bu görüş valiyi bağlamaz.

MADDE - 91: Valilik mevkiinde bir şahsın uzun müddet bulunması uygun değildir. Bu itibarla bir valinin kendi vilayetinde kökleşmesi veya tehlike ve fitne doğurabilecek kadar halkın kendisine bağlanmış bulunması görülünce görevden alınır.

MADDE - 92: Vali, bir vilayetten diğer bir vilayete nakil edilemez, fakat görevden alınır ve yeniden tayin edilir. Çünkü tayin edildiği yer sınırlı ve gözetmesi geneldir.

MADDE - 93: Halifenin gördüğü lüzum üzerine ya da sebepli veya sebepsiz yere ümmet meclisi validen hoşnutsuzluk gösterince veyahut vilayetin çoğunluğu kızgınlık gösterince vali azlolunur. Azli ancak halife tarafından yapılır.

MADDE - 94: Valilerin işlerini kontrol etmek, onları, şiddetle murakebe etmek, hallerini açıklayacak, teftişlerini yapacak müfettişler tayin etmek ve onları veya bir kısmını bazı vakitlerde toplantıya çağırmak, tebaanın valilerden şikayetlerini dinlemek halifeye vaciptir.

 

İDARİ TEŞKİLAT

 

MADDE - 95: Devletin işlerini ve insanların maslahatlarını idare işi, maslahatgüzarlıklar, daireler ve müdürlükler tarafından yürütülür. Bunlar devletin işlerini ve insanların maslahatlarını yerine getirmek için çalışırlar.

MADDE - 96: Maslahatgüzarlıkların, dairelerin ve müdürlüklerin siyaseti, uygulamada basitlik ve kolaylık, işleri yerine getirmede çabukluk, işleri idare etmede işi üstlenecek kimselerin ehil olması esasları üzerinde kaimdir.

MADDE - 97: Tebaadan olup ehliyet kesbeden herkes, erkek olsun, kadın olsun, müslim olsun veya gayri müslim olsun maslahatgüzar veya daire müdürü tayin edilebileceği gibi hu dairelerde memur olarak da tayin edilebilir.

MADDE - 98: Her maslahatgüzarlık için bir genel müdür, her daire ve her müdürlük işlerini yürütecek birer müdür tayin edilir. Bu müdürler işlerden direkt olarak sorumludurlar. Bu müdürler işleri yerine getirme hususunda maslahatgüzarlık genel müdürleri veya daire müdürleri ve müdürlük başkanları karşısında sorumlu olurlar. Fakat hükümlere ve genel nizamlara bağlanma hususunda vali ve amil karşısında sorumlu olurlar.

MADDE - 99: Bütün nıaslahatgüzarlıklar, daire ve müdürlüklerdeki müdürler, ancak idari düzenlerin gerektirdiği sebepten dolayı azledilirler. İşlerinden başka bir işe nakledilebilirler, yine bu işte durdurulabilirler. Bunların tayini, nakli, durdurulmaları, terbiye ve cezalandırılmaları ve azli bulundukları maslahatgüzarlıkların genel müdürlüklerini veya dairelerini ya da müdürlüklerini yürütenler tarafından gerçekleştirilir.

MADDE - 100: Müdür olmayan memurların tayini, nakli, durdurulmaları, terbiye ve cezalandırılmaları ve azli bulundukları maslahatgüzarlıkların genel müdürleri veya dairelerini ya da müdürlüklerini yürüten kimseler tarafından gerçekleştirilir.

 

ÜMMET MECLİSİ

 

MADDE - 101: Görüşleriyle müslümanları temsil eden, halifenin başvuracağı şahıslara Ümmet Meclisi denir. İslâm hükümlerinin kötü uygulanmasını veya yöneticilerin zulmünü şikayet için gayri müslimler de Ümmet Meclisine üye olabilirler.

MADDE - 102: Ümmet Meclisi seçimle oluşur.

MADDE - 103: Hilâfet Devleti’nin tabiiyetini taşıyan herkes, erkek olsun, kadın olsun, müslüman olsun, gayri müslim olsun, akil ve baliğ olunca Ümmet Meclisine üye olmak hakkına sahiptir. Şu var ki gayri müslimlerin ümmet meclisindeki üyeliği, İslâm’ın kötü tatbik edilmesi yahut yöneticilerin zulmüne ait şikayetleri göstermekle sınırlıdır.

MADDE - 104: Şura, mutlak şekilde görüş almaktır. Meşveret ise, bağlayıcı görüş almaktır. Teşr'i (şer’î hükmü çıkartma ve benimseme işi), tarif, gerçekleri ortaya çıkartma gibi fikri hususlar, fenni ve ilmi hususlar meşveretten değildir. Fakat bunlardan başka hususlar meşveret konusuna girer.

MADDE - 105: Şura, sadece müslümanların hakkıdır. Bu sahada gayri müslimlerin hakkı yoktur. Fakat fıkir belirtmek nıüslim ve gayri müslim tebadan herkes için caizdir.

MADDE - 106: Şura konusuna giren ve meşveret türünden olan meseleler çoğunluk yöntemiyle kabul edilir. Fakat verilen kararın yanlış veya doğru oluşuna bakılmaz. Şura konusuna giren fakat meşveretten olmayan diğer hususlarda, çoğunluğa veya azınlığa bakmaksızın doğruluk aranır.

MADDE - 107: Ümmet Meclisinin şu dört yetkisi vardır:

Birincisi: a-) İç işlerinde meşveret kelimesinin intibak ettiği mefhum içine girecek her şeyde Ümmet Meclisinin görüşünü almak gerekir. Şöyle ki; yönetim, öğretim, sağlık, iktisadi ve bunlara benzer işlerde görüş alınır. Bu hususlardaki meclisin görüşü bağlayıcıdır. Meşveret kelimesinin intibak ettiği mefhum dışında kalacak şeylerde de Ümmet Meclisinin görüşünü almak gereklidir. Fakat, ordu dış siyaset ve maliyede Ümmet Meclisin görüşünü almak gerekmez.

b-) Dahili, harici, mali, askeri, bilfiil devlette meydana gelen bütün işlerde hesap sormak, Ümmet Meclisinin hakkıdır ve aldığı karar şeriata aykırı olmadıkça uyulması mecburidir. Şeriat cihetinde Ümmet Meclisiyle yöneticiler bir iş hakkında ihtilafa düşerlerse Mezalim mahkemesine başvurulur.

İkincisi: Ümmet Meclisi valilerle muavinler için hoşnutsuzluk göstermek hakkına sahiptir. Aynı zamanda bu hususta görüşü bağlayıcıdır. Halife derhal onları görevden almak mecburiyetindedir.

Üçüncüsü: Halife, anayasa ve kanunlarla ilgili olarak benimsemek istediği hükümleri Ümmet Meclisine gösterir. Bu meclisteki müslüman üyeler bu hükümleri tartışıp görüş bildirmek hakkına sahiptirler. Bu husustaki görüşleri halifeyi bağlayıcı değildir.

Dördüncüsü: Halifelik için adayların sayısını sınırlandırma hakkı, Ümmet Meclisindeki üyelerden yalnız müslümanlara aittir. Bu husuta görüşleri bağlayıcıdır. Onların gösterdiklerinden başkası aday kabul edilmez.

 

İÇTİMAİ NİZAM

 

MADDE - 108: Kadında asıl olan anne ve evin terbiyecisi olmaktır. Kadın korunması gereken bir namustur.

MADDE - 109: Asıl olan, kadınların erkeklerden ayrılmasıdır. Alış veriş gibi şeriatın müsaade ettiği ihtiyaçlar veya hac gibi kendisi için müsaade edilmiş toplantılar haricinde kadınlar erkekler ile bir arada bulunmazlar.

MADDE - 110: Erkeklere verilen haklar kadınlara da verilir. Erkeklere yüklenen yükümlülük kadınlara da yüklenir. Ancak İslâmiyetin kadın ve erkeklere şer’î delillerle tahsis ettiği haklar müstesnadır. Kadın da ticaret, ziraat ve sanayi işlerine katılmak muamelat ve akitlerde bulunmak hakkına sahiptir. Her nevi mülke sahip olur. Kendi başına veya başkasıyla malını çoğaltabilir. Hayat işlerinin hepsine bizzat katılabilir.

MADDE - 111: Kadın, devlet memurluğuna tayin edilir. Ümmet Meclisine üye seçmesi ve bu meclise kendisinin üye seçilmesi halife seçimine katılması ve ona biat etmesi caizdir.

MADDE - 112: Kadın, yönetici yetkisine sahip değildir. Halife olamaz. Vali ve amil olamaz. Yönetimden sayılan herhangi bir işi de üstlenemez.

MADDE - 113: Kadın, genel ve özel hayatta yaşar. Genel hayatta açık saçık olmamak yalnız el ve yüzü görünmek şartıyla, kadınlarla, mahrem erkeklerle ve yabancı erkeklerle bir arada bulunabilir. Özel hayatta ise ancak kadınlarla ve mahremleriyle bir arada bulunabilir. Fakat yabancı erkeklerle bir arada bulunamaz. Her iki halde de kadın bütün şer’î hükümlere bağlıdır.

MADDE - 114: Mahrem olmayanlarla halvet (yabancı erkeklerle baş başa olması) men edilir. Yabancıların önünde teberrüc etmesi haram olan ziynetlerini göstermesi ve avret mahallerini açığa vurması yasaktır.

MADDE - 115: Kadın ve erkeğin ahlak açısından tehlikeli, toplumu ifsad edici herhangi biri işte çalışmaları men edilir.

MADDE - 116: Evlilik hayatı itminan/huzur hayatıdır. Karı ve kocanın yaşayışı dostluk yaşayışıdır. Erkeğin kadın üzerindeki otoritesi gözetme otoritesidir. İktidar otoritesi değildir. Kocaya itaat kadın üzerine farzdır. Yaşadığı çevreye göre kadının nafakasını temin etmek de erkeğe farzdır.

MADDE - 117: Ev işlerini karı koca tam bir yardımlaşma ile idare ederler, erkek ev haricinde olan bütün işlere bakar. Kadın da gücü yettiği kadar ev içindeki işlerini yapar. Kadının yapamayacağı işleri karşılayabilecek kadar hizmetçi bulundurmak erkeğin borcudur.

MADDE - 118: Çocuğa bakmak kadının borcudur ve onun hakkıdır. Çocuk bakıma muhtaç olduğu müddetçe kadın ister müslüman olsun ister gayri müslim olsun, aynı mecburiyetle bakma hakkına sahiptir. Çocuk kadının bakımına ihtiyaç göstermeyecek çağa gelince, vaziyete bakılır; veli ve çocuğa bakan kadından her ikisi de müslüman ise, çocuk istediği kimse ile oturmakta serbest bırakılır. Ve çocuk ister kadın olsun ister erkek olsun seçtiği kişiye verilir. Çocuğun erkek veya kız oluşunda bir fark yoktur. Fakat ikisinden biri yani çocuğa bakanla veliden herhangi biri gayri müslim ise çocuğa tercih hakkı bırakılmaz, ancak bunlar içinde müslüman olana verilir.

 

İKTİSADİ NİZAM

 

MADDE - 119: İktisadi siyaset, toplumun ihtiyaçlarını doyurma açısından bakıldığı zaman, toplumun üzerinde olması gereken duruma bakmaktır. Toplumun üzerinde bulunması gereken durum, ihtiyaçları karşılamak için esas olarak ele alınır.

MADDE - 120: İktisadi problem, malları ve menfaatleri tebaanın bütün fertlerine dağıtmak, mülk sahibi olmak ve çalışmak imkanını vererek onları mallardan faydalanmaya muktedir kılmaktır.

MADDE - 121: Fert fert bütün fertlerin bütün temel ihtiyaçlarının tam bir şekilde karşılanmasını garanti etmek gerekir. Her ferde, temel ihtiyaçlarından başka lüks ihtiyaçlarını mümkün mertebe en yüksek bir seviyede karşılamasına imkan vermek gereklidir.

MADDE - 122: Mal, yalnız Allah'ındır; insanı yerine vekil bırakmış ve bu suretle insanın mülkiyet hakkı olmuştur. Mal edinme iznini veren de Allah'tır, bu özel izinle de onun fiili mülkiyeti meydana gelmiştir.

MADDE - 123: Mülkiyet üç çeşittir.

Ferdi Mülkiyet

Kamu Mülkiyeti

3- Devlet Mülkiyeti

MADDE - 124: Ferdi mülkiyet, nisbet edildiği kimseye bir şeyden faydalanmak ve onun mukabilinde karşılık almak imkanını veren mal ve menfaatle takdir edilmiş şer’î bir hükümdür.

MADDE - 125: Kamu mülkiyeti, Şari'in topluma mallardan müşterek faydalanma iznini vermesinden ibarettir.

MADDE - 126: Tasarrufu, halifenin reyine ve içtihadına bağlı olan her mal, devlet mülkiyetindedir. Mesela, vergi malları, haraç ve cizye gibi.

MADDF - 127: Menkul ve gayrı menkul malda ferdi mülkiyet beş şer’î sebeple oluşur.

Çalışma

Veraset

Yaşamak için mala ihtiyaç

Devletin malından tebaaya vermesi

E-Fertlerin mal mukabilinde olmadan veya gayret sarfetmeden aldıkları mallar.

MADDE - 128: İster infak tasarrufuna ait olsun, ister mülkün arttırılması tasarrufuna ait olsun, mülkiyetteki tasarruf, şeriat koyucunun iznine bağlıdır. İsraf, zevke düşkünlük, cimrilik yasaklanır. Kapitalist şirketler, kooperatifler, kumar, faiz, fahiş fiyatla mal satımı, ihtikar (stokculuk) ve benzeri şer’î ahkama muhalif şeyler yasaklanır.

MADDE - 129: Öşri arazi, üzerinde yaşayan ahalisinin İslamiyeti kabul ettiği arazi ile Arap Yarımadası arazisidir. Haraci arazi ise, Arap Yarımadasından başka harp ve sulh suretiyle fethedilen yerlerdir. Ferdler öşri arazinin menfaatine ve aslına sahip olurlar. Haraci arazinin aslı ise devletindir. Fertler onun ancak menfaatine sahip olurlar. Şer’î sözleşmelerle herkes öşri ve haraci arazinin menfaatlerini mübadele hakkına sahiptir. Ve bu mallar da diğer mallarda olduğu gibi miras olunur.

MADDE - 130: İşlenmemiş sahipsiz araziye, faydalanılır hale getirmek ve çevrelemek suretiyle sahip olunur. Fakat işlenmemiş sahipsiz araziden başkasına (yani diğer araziler) ancak satış, miras ve devlet tarafından dağıtılması gibi şer’î sebepler ile sahip olunur.

MADDE - 131: İster öşri arazi olsun, ister haraci arazi olsun ziraat için, gerek para ile gerek mahsulün bir kısmı ile icara (kiraya) vermek kesinlikle yasaklanır. Fakat musakat (ağaçların kiraya verilmesi) mutlaka caizdir.

MADDE - 132: Araziye sahip olan herkes o araziyi işletmeye zorlanır. Devlet hazinesinden muhtaç olanlara arazisini işletmesini mümkün kılacak kadar yardım verilir. Çalıştırmadan üç sene araziyi boş bırakan kimseden o arazi alınarak başkasına verilir.

MADDE - 133: Kamu mülkiyeti şu üç şeyde gerçekleşir:

A- Şehir meydanları gibi toplumun yararlandığı her yer

B- Petrol yatakları gibi tükenmez madenler

C- Nehirler gibi tabiatı gereği fertlere ait olması mümkün olmayan şeyler.

MADDE - 134: Fabrika esas itibariyle ferdi mülklerdendir. Ancak fabrika ürettiği maddenin hükmünü alır. Eğer madde, ferdi mülklerden ise, o fabrika ferdi bir mülk olur. Mesela, dokuma fabrikaları gibi. Eğer madde, kamu mülklerinden ise o fabrika da kamu mülkü olur. Mesela, demir çıkarma fabrikaları gibi.

MADDE - 135: Devletin ferdi mülkiyeti kamu mülkiyetine çevirmesi caiz değildir. Çünkü kamu mülkiyeti, malın tabiat ve niteliğinde sabittir, devletin görüşüne bağlı değildir.

MADDE - 136: Kamu mülkiyeti sahasına giren her şeyden faydalanmak her ferdin hakkıdır. Devletin uyruğundan birine izin vermek ve diğerlerine vermemek sureti ile kamu mülkiyetinden belirli bir zümreye mülk vermesi ve faydalandırması caiz değildir.

MADDE - 137: Devlet, tebaanın menfaati için gördüğü bir lüzum üzere kamu mülkiyetine giren ve işlenmemiş sahipsiz bir araziyi koru haline getirebilir.

MADDE - 138: Zekatı verilse bile malın yığılıp saklanması yasaklanır.

MADDE - 139: Zekat, müslümanlardan tahsil olunur. Ve şeriatın alınmasını tayin ettiği nakit, ticaret eşyası, hayvanlar, hububat gibi mallardan alınır. Şeriatın zikretmediği mallardan alınmaz. Zekat ister akil, baliğ gibi yükümlü olsun, isterse çocuk ve deli gibi yükümlü olmasın, her mal sahibinden alınır. Ve hazinede özel bir bölüme konur ve ancak Kur'an-ı Kerim'de zikredilen sekiz sınıftan birine veya bir çoğuna harcanır.

MADDE - 140: Zımmilerden cizye tahsil edilir. Ve tahammül edecek baliğ erkeklerden alınır. Kadınlarla çocuklardan alınmaz.

MADDE - 141: Gücü yettiğince haraci araziden haraç alınır. Öşri araziden ise bilfiil çıkan mahsulün zekatı alınır.

MADDE - 142: Müslümanlardan, Beyt-ül Mal (hazine) masraflarını kapatmak için şeriatın caiz gördüğü vergiler alınır. Şu şartla ki, örfen sahibine bırakılması gereken ihtiyaçlardan fazla bulunan kısımlardan alınmalıdır. Ve burada vergilerin devlet ihtiyaçlarını giderme yeterliliğine uyulmalıdır. Hiçbir surette gayri müslimlerden vergi alınmaz. Onlardan cizyeden başka hiçbir mal tahsil edilmez.

MADDE - 143: Şeriatın ümmete yapmasını vacip kıldığı bütün işleri yerine getirmek için Beyt-ül Malda mal yoksa, bu vacip ümmete intikal eder. Bu takdirde ümmete vergi koymak suretiyle işleri imkan dahilinde yoluna sokmak devletin hakkıdır. Şeriatın ümmete vacip kılmadığı; mahkeme, daire veya herhangi bir iş için konan resmi harçlar gibi şeylerden dolayı devletin vergi alması caiz değildir.

MADDE - 144: Devlet bütçesi için şer’î hükümlerin tespit ettiği daimi bölümler vardır. Fakat her bölümün içerdiği tutar, bütçe kısımları ve her kısımdaki tutara ait işler halifenin görüş ve içtihadına bağlıdır.

MADDE - 145: Daimi Beyt-ül Mal gelirleri, kafirlerden savaşsız elde edilen bütün ganimetler, cizye, haraç, kıymetli malların beşte biri ve zekattır. İhtiyaç olsun veya olmasın bu mallar devamlı olarak alınır.

MADDE - 146: Beyt-ül Malın daimi gelirleri devlet harcamalarına yeterli gelmediği zaman, devlet müslümanlardan vergiler tahsil edebilir ve aşağıdaki sebepler karşısında vergileri tahsil yoluna gitmesi gerekir:

A- Fakirlere, yoksullara, parasız yolda kalanlara yardım ve cihad farzını yerine getirmek için Beyt-ül Mal'e gereken harcamaları kapatmak maksadıyla.

B- Bedel olarak Beyt-ül Mal tarafindan ödenmesi gereken harcamaların karşılanması için; memurların maaşı, ordunun yiyecek ve içeceği ve yöneticilere sadece devlet yönetimiyle uğraşmaları için verilen para veya maldır.

C- Beyt-ül Mala gereken esas ve ikinci derecedeki ihtiyaçları karşılıksız olarak kapamak için. Mesela, yollar yapmak, sular çıkarmak, camiler, okullar ve hastaneler yapmak gibi.

D- Zaruret halinde Beyt-ül Mal'e gereken giderleri karşılamak için. Mesela, açlık, tufan, deprem gibi olayların idare edilenlerin başına aniden gelmesi gibi…

MADDE - 147: Mirasçısı bulunmayandan kalan mallar, devlet veya kamu mülkiyetinden üreyen mallar ve devletin sınır kapılarından alınan gümrükler Beyt-ül Malın gelirlerindendir.

MADDE - 148: Beyt-ül Mal masrafları şu altı gruba ayrılır:

A- Zekatı hakkeden sekiz sınıfa, zekat bölümünden harcanır. Şayet bu bölümde mal yoksa bunlara hiçbir şey verilmez.

B- Zekat malları bölümünde mal bulunmadığı takdirde, fakirlere, parasız yolda kalanlara, cihada ve borçlulara para, hazine daimi gelirlerinden ödenir. Burada da yoksa borçlulara bir şey ödenmez. Fakat fakirlere, yoksullara, parasız yolda kalanlara, cihad için yapılacak masrafı kapamak üzere vergiler tahsil olunur ve fesad korkusu halinde bu giderler için ödünç mal alınır.

C- Askerler, yöneticiler, memurlar gibi devlet hizmetini yerine getirenlere hazineden para ödenir. Hazine malı yeterli olmazsa bu giderleri karşılamak için hemen vergiler tahsil edilir ve fesad korkusu halinde de bu işler için ödünç alınır.

D- Okul, yol, cami, hastane gibi temel işler ve maslahatlar için harcamak ve masrafları karşılamak için Beyt-ül Maldan para alınır. Beyt-ül Maldaki yeterli olmazsa giderleri kapamak için hemen vergi tahsil edilir.

E- İnsanlar için yapılacak lüks tesisler, işler ve maslahatlara Beyt-ül Maldan harcanır. Bu lüks tesisler, işler ve maslahatlar için Beyt-ül Malda yeterli para bulunmazsa para harcanmaz ve ertelenir.

F- Deprem ve tufan gibi doğal felaketler için Beyt-ül Maldan harcanır. Mal yoksa hemen bunlar için ödünç alınır, sonra toplanan vergilerden bu borç kapatılır.

MADDE - 149: Devlet, uyruğundan olan herkes için iş bulmayı garanti eder.

MADDE - 150: Fertler ve şirketlerde görevli olanlar, bütün hak ve yükümlülükler hususunda devlet katında görevli bulunanlar gibidir. Ücretle çalışan herkes, işi ne olursa olsun ve çalışan kim olursa olsun görevli kimse sayılır.

MADDE - 151: Ücretin işten sağlanacak faydaya veya işçinin sağlayacağı çıkara göre takdir edilmesi uygundur. Ücretlilerin bilgisine veya ilmi diplomasına göre ücret takdir edilmez. Görevliler için dereceler yoktur. Ancak kendilerine hakkı olan ücret verilir. Yapılan anlaşma ister işin menfaati üzerine yapılsın, isterse işçinin sağlayacağı çıkar üzerine yapılsın hiçbir fark yoktur.

MADDE - 152: Devlet, üzerine nafakasını temin etmek vacip olan, kimsesi bulunmayan, işsiz veya malsız şahısların nafakasını garanti eder. Sakat ve hastaların barındırılmasını üzerine alır.

MADDE - 153: Devlet, uyruğu arasında malın dağıtılmasına çalışır ve belirli bir sınıf arasında dağılımına engel olur.

MADDE - 154: Devlet, uyruğundan her ferdin ikinci dereceden ihtiyaçlarını karşılayabilecek imkanlar vermeyi ve toplumda dengenin meydana getirilmesini şöyle sağlar:

A- Devletin, Beyt-ül Malda sahip olduğu menkul ve gayri menkul mallarla, kafırlerden savaşmadan elde edilen ganimetler ve buna benzer şeyleri verir.

B- Yeterli miktarda arazisi bulunmayanlara verimli olan devlet arazisinden verir. Arazisi olup da çalıştırmayanlara vermez. Ziraata gücü olup da elinde imkan olmayanlara ziraat yapabilmeleri için mal verir.

C- Zekat, kafirlerden savaşsız elde edilen ganimetler ve benzeri şeylerle borçlarını kapatır.

D- İkinci derecedeki ihtiyaçları karşılar ve dengeyi temin etmek için lüzumlu gördüğü takdirde muhtaçlara ve muhtaç olmayanlara kamu mülkiyeti mallarından verir.

MADDE - 155: Arazinin üretimini en üst seviyeye ulaştırmak üzere arazinin işletilmesini gerçekleştirecek zirai politika gereğince de devlet ziraat işlerini ve ziraat mahsullerini denetler.

MADDE - 156: Devlet, bütün sanayi işlerini denetler ve kamu mülkiyetine giren sanayii direkt olarak işletir.

MADDE - 157: Dış ticaret, malın kaynağı bakımından değil, tacirin uyruğu yönüyle değerlendirilir. Memleketlerimizle savaş halindeki devletlerin tüccarları ticaret yapmaktan men edilir. Ancak mal veya tacire has bir izinle istisna yapılabilir. Devletleriyle anlaşma yapılan tüccarlar aramızdaki anlaşma gereğince muameleye tabidirler. Devlet uyruğundaki tacirler, stratejik maddeleri ve memleketlerimizin muhtaç olduğu şeyleri ve düşmanları askeri, ekonomik ve sanayi yönünden güçlendirecek maddeleri ihraç etmekten men edilirler. Fakat sahip oldukları herhangi malı ithal etmekten men edilmezler. İsrail gibi bizimle ehli arasında fiili harb bulunan ülkeler bu hükümlerden istisna edilebilir. Çünkü onlar fiili harb ehli hükmünü alırlar. Bu da ticari olsun olmasın bütün ilişkilere yansır.

MADDE - 158: Her türlü hayati olaylara karşılık gelen ilmi laboratuarlar kurmak bütün vatandaşlarının hakkıdır. Bu gibi laboratuarları yapmak devlete düşen bir vaciptir.

MADDE - 159: Fertler, şeriatın haram kıldığı, ümmet ve devlete kati surette zarar veren maddeleri imal eden laboratuarlara sahip olmaktan men edilirler.

MADDE - 160: Bütün sağlık hizmetlerini devlet, herkes için ücretsiz temin eder. Fakat ücretle doktor tutmak ve ilaç satmak kimseye yasaklanmaz.

MADDE - 161: Herhangi bir yabancıya imtiyazlar men edildiği gibi memlekette yabancı malların çalıştırılıp kötüye kullanmalarına da engel olunur.

MADDE - 162: Devlet, kendisine ait özel para çıkartır ve bu para hiç bir yabancı paraya bağlanmaz.

MADDE - 163: Devletin parası sikkeli veya sikkesiz altın ve gümüştür. Bunlardan başka nakit bedel olarak devletin başka bir şey çıkarması caiz değildir. Devlet kendi adıyla bakır, bronz, kağıt veya bunlardan başka para çıkarabilir. Ancak altın ve gümüşten bunlara eşit miktarın hazinede bulunması şarttır.

MADDE - 164: Kendi parası arasında değişim caiz olduğu gibi devlet parasıyla diğer memleketlerin parasını değiştirmek de aynı şekilde caizdir. Paralar ayrı ayrı cinsten olduğu ve bir gecikme olmaksızın el değiştirdiği takdirde iki para arasındaki değişimde tafazül (birinin fazla olması) caizdir. Para cinsleri muhtelif oldukça kayıtsız olarak değişim fiyatını değiştirmeye ve vatandaştan her ferdin dışardan ve içerden istediği parayı izinsiz olarak satın almasına izin verilir.

 

ÖĞRETİM SİYASETİ

 

MADDE - 165: Öğretimde izlenecek programın esasının İslâm akidesi olması icabeder. Derslerin içeriği ve tedrisatın usulü de öğretimde bu esastan ayrılmamak üzere konulur.

MADDE - 166: Öğretim siyaseti, İslâmi zihniyeti ve İslâmi nefsiyeti oluşturmaktan ibarettir. Bütün öğretimin içeriği bu siyaset üzerine kurulur.

MADDE - 167: Öğretimden amaç, fertte İslâmi şahsiyeti oluşturmak ve hayat olaylarıyla alakalı genel ilim ve bilgiler ile insanları yetiştirmektir. Öğretim metodları, bu amacı gerçekleştirecek şekilde kurulur ve bu amacın tersine, hilafına sevk eden her metod men edilir.

MADDE - 168: İslâm ve Arapça ilimleri için haftada verilecek dersler sayı ve zaman bakımından diğer ilimler için verilecek dersler gibi olmalıdır.

MADDE - 169: Öğretimde tecrübi ilimler ve buna bağlı matematik gibi ilimlerle kültürel bilgiler birbirlerinden ayırt edilmelidir. Tecrübi ilimlerle bunlara bağlı olanlar ihtiyaca göre ve herhangi bir öğretim merhalesi ile sınırlandırılmadan öğretilir, fakat kültürel bilgiler, İslâm hüküm ve fikirlerine aykırı olmayacak şekilde ilk ve orta öğretime ayrılan iki aşamada verilir. Yüksek öğretimde ise, öğretimin gaye ve siyasetinden uzaklaşmamak şartıyla, kültürel bilimler de tecrübi ilimler gibi öğretilir.

MADDE - 170: Bütün öğretim kademelerinde İslâmi kültür öğretimi icab eder. Yüksek öğretimde ise, tıp, mühendislik, fiziki ilimler ve bunlara benzer bilgiler için özel bölümler ayrıldığı gibi çeşitli İslâmi ilimler için de ayrı ayrı bölümler açılır.

MADDE - 171: Ticari, zirai, denizcilik fenleri gibi fen ve sanatlar da bir bakıma ilme tabidirler ve kayıtsız şartsız kabul edilirler. Fakat bu fen ve sanatlar heykeltıraşlık ve resimde olduğu gibi belli bir görüşün tesirinde bulunur ve bu görüş de İslâm’ın görüşüne aykırı olursa, hadarat'a tabidir ve kabul edilmezler.

MADDE - 172: Öğretim programı tek olur. Devlet programından başka bir programa izin verilmez. Devlet programına bağlı eğitim usulüne uygun ve öğretim siyasetini ve amacını gerçekleştirici olduğu ve yabancı olmadığı takdirde özel okulların açılması yasaklanmaz. Ancak hem öğrenciler hem de öğretmenlerin kadın erkek karışmaması şarttır. Ayrıca okul bir zümreye ya da dine, mezhebe ya da kavim veya ırka has olmamalıdır.

MADDE - 173: Hayat sahasında insana öğrenmesi lazım gelen şeylerin, erkek, kadın herkes için ilk ve orta öğretimde karşılanması devlete farzdır. Devlet bunu ücretsiz yapar. Gücünün yettiği kadar da yüksek öğretim imkanlarını herkese ücretsiz olarak sağlar.

MADDE - 174: Devlet, kütüphaneler, laboratuarlar ve diğer bilgi vasıtalarını üniversite ve okulların dışında hazırlar ki fıkıh, usul-ü fıkıh, hadis, tefsir, tıp, mühendislik, kimya, icad ve keşiften ibaret çeşitli dallardaki araştırmaları devam ettirmek isteyenler imkan kazanmış olsun. Ta ki ümmet içinde bir çok icad edici, kaşif ve müçtehid bulunmuş olsun.

MADDE - 175: Bütün merhalelerde öğretim için olan telifatın (yazıların) kötüye kullanılması yasaktır. Bir kimse ister yazar olsun, ister olmasın, kitap basıp yayınlayınca basma ve yayma hakkı kendisinde saklı değildir. Fakat basılmamış ve yayılmamış kendine has fikirler olursa insanlara veriş ücreti alabilir. Aynen öğretmekten ücret aldığı gibi.

 

DIŞ SİYASET

 

MADDE - 176: Siyaset, Ümmetin iç ve dış işlerini gütmektir. Ve bu, devlet ile Ümmet tarafından yapılır. Devlet bu işi bilfiil yapar, ümmet ise bu devletin davranışını muhasebe eder.

MADDE - 177: Herhangi bir fert, parti, topluluk, kuruluş ve cemaatin hiçbir şekilde yabancı herhangi bir devletle ilişkisi olmaz. Devletlerle ilişki yalnızca İslâm Devleti tarafından kurulabilir. Zira fiili olarak Ümmetin işlerini yürütme hakkı yalnızca devlete aittir. Ümmet ve kuruluşlar, bu dış ilişkiden dolayı devleti muhasebe etmelidirler.

MADDE - 178: Gaye vasıtayı meşru kılmaz. Çünkü metod düşünce cinsindendir. Haram yolu ile vacib veya mubaha ulaşılmaz. Siyasi araçlar siyasi metoda aykırı olamaz.

MADDE - 179: Dış siyasette siyasi manevralar zaruridir. Siyasi manevralardaki kuvvet, iş ve hareketleri göstermek ve hedefleri gizlemekte toplanır.

MADDE - 180: Devletlerin işlediği cinayetleri ortaya çıkarmak, kaypak siyasetlerinin tehlikesini açığa çıkarmak, kötü ve gizli tertiplerini göstermek ve saptırıcı şahsiyetlerin maskelerini düşürmekte cesaret göstermek, en önemli siyasi üsluplardandır.

MADDE - 181: Fertlerin, ümmetlerin ve devletlerin işlerini başarmak hususunda, İslâmi fikirlerin büyüklüğünü göstermek, siyasi metodların en azametlisi sayılır.

MADDE - 182: Ümmetin siyasi meselesi, devletin şahsiyetinin kuvvetinde, devletin İslâm hükümlerini güzel tatbikinde ve devamlı olarak dünyaya yaymasında ifadesini bulan İslâm’dır.

MADDE - 183: İslâm davetinin yüklenilmesi, etrafında dış siyasetin dolaştığı bir eksendir. Ve devletin bütün devletlerle olan ilişkileri İslâm davetini yüklenme esasına göre kurulur.

MADDE - 184: Devletin, dünyada mevcut diğer devletlerle olan ilişkileri şu dört temel üzerine kuruludur:

A- İslâm dünyasındaki mevcut devletler bir memleket olarak kabul edilir. Dış ilişkiler içine girmez ve onlarla olan ilişki dış siyasetten sayılmaz. Hepsini tek bir devlet halinde birleştirmek için çalışmak gerekir.

B- Kendileriyle aramızda ekonomik, ticari, iyi komşuluk ya da kültür anlaşması bulunan devletlerle, anlaşma hükümlerine göre ilişkiye girilir. Antlaşmalarda açıklık varsa, pasaportlara lüzum kalmadan yabancı uyrukluların sadece kimlikle memleketlerimize girmeye hakkı vardır. Fakat bu işin karşılıklı olması şarttır. Onlarla ekonomik veya ticari ilişkilerin sınırları belli bir şekilde ve onların kuvvetlenmesine sebep olmayacak zaruri şeylerde olması lazımdır.

C- Kendileriyle aramızda anlaşma bulunmayan devletler; İngiltere, Amerika ve Fransa gibi bilfiil sömürgeci devletlerle, Rusya gibi memleketlerimize göz diken devletler, hükmen savaş halindeki devletler sayılırlar. Onlara karşı her türlü emniyet tedbirleri alınır. Onlarla herhangi bir diplomatik ilişki kurulmaz. Bu gibi devletlerin vatandaşı olan kişiler, memleketlerimize ancak her ferd için bir pasaport ve her sefer için özel vize almak suretiyle girebilirler.

D- İsrail gibi fiilen savaş halinde olan devletlerle bütün ilişkilerde savaş halini esas tutmamız icab eder. Aramızda savaş olsun veya olmasın onlarla fiilen savaş varmış gibi davranılır. Onların bütün vatandaşlarının memleketimize girmesi yasaklanır.

MADDE - 185: Askeri ve bu cinsten olan anlaşmalar ve buna bağlı olan üs ve hava alanlarının, kira sözleşmeleri ve siyasi anlaşmalar kesinlikle haramdır. İyi komşuluk, ekonomik, ticari, mali, kültürel anlaşmalar ve ateşkes anlaşmaları yapmak caizdir.

MADDE - 186: Devletin, İslâm esası üzerine olmayan veya İslâm hukukundan başka bir hukuku tatbik eden kuruluşlara katılması caiz değildir. Birleşmiş Milletler Teşkilatı, Uluslararası Adalet Divanı, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası gibi kuruluşlarla, Arap Birliği gibi bölgesel kuruluşlara katılmak haramdır.

 

* * * *

Takiyyuddin En-Nebhani