İSLÂM'DA YÖNETİM NİZAMI


Hâkimlerde Aranan Şartlar

 Hâkimlik görevini üstlenecek kimsede; Müslüman, hür, akıllı, buluğa ermiş, adil ve hükümleri ilgili olaya uygulayabilecek yeterlilikte fakih olması şartları aranır. Mezalim hâkimi için ise tıpkı "Baş Kadı” gibi bu şartlara ek olarak, erkek olmak ve müctehid olma şartı aranır. Çünkü böyle bir kimsenin işi, hem bir yargıyı hem de yönetimi ilgilendirmektedir. Mezalim kadısı, yönetici hakkında hükmetmekte ve ona karşı şeriatı uygulamaktadır. Hâkimin fakih olmasını gerektiren diğer şartlarına ek olarak mezalim hâkiminin erkek ve müctehid olması da şarttır. Çünkü mezalim hâkiminin ele alacağı davalar arasında yöneticinin Allah'ın indirdiğinden başkasıyla hükmetmiş olması meselesi de olabilecektir. Mesela yönetici, herhangi bir şekilde şer’i delili bulunmayan bir hükümle hükmetmiş olabilir. Veya delil diye gösterdiği şey, söz konusu olaya uygun olmayabilir. Böyle bir haksızlığa dair hüküm ise, ancak müctehid bir kimse tarafından verilebilir. Eğer bu kişi müctehid değilse, o taktirde bilgisizce hüküm veren bir hâkim olur ki, bu da haramdır ve caiz olmaz. İşte bundan dolayı mezalim hâkimlerinde yöneticide ve hâkimde aranan şartlara ek olarak müctehid olması şartı da aranır.