Soru Cevap: Nijerya Seçimlerinin Ertelenmesi Hakkında

Soru:

08 Şubat 2015 Pazar günü Nijerya Yüksek Seçim Kurulu, 14 Şubat’ta yapılması öngörülen Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin güvenlik endişeleri gerekçesiyle 28 Mart tarihine ertelendiğini açıkladı. Gerçekten öyle mi? Ya da bu ertelemenin belli uluslararası nedenleri var mıdır? Eğer durum öyle ise, bu ertelemede etkili olan ülkeler hangileridir? Ve bu seçimler ile ilgili öngörüler nelerdir?

Sonra gözlemlerine göre Nijerya ile ilgili sorunlar konusunda neredeyse Hizbin hiç bir şey yayınlamadığını görüyorum. Hâlbuki Nijerya nüfus bakımından Afrika’nın en büyük Müslüman ülkesidir. Okyanusa kadar uzanıyor. Petrol zengini bir ülkedir. Peki, neden Nijerya’ya pek önem verilmiyor? Haddim olmayarak gözlemlerimi aktardığım için beni bağışlayınız. Allah Subhânehu ve Teâlâ mükâfatınızı artırsın.

Cevap:

Birincisi: İlk önce gözlemleriniz ile başlayarak diyorum ki, Allah Subhânehu ve Teâlâ nezaketinizi artırsın. Çünkü gözlemlerinizi aktarma hakkınız olduğu halde özür beyan ediyorsunuz. Bu güzel bir nezaket üslubudur. Nijerya’ya önem verme konusuna gelince, İnşallah bu da olacaktır. Emin olabilirsiniz. Biz sizin söylediklerinizin ve diğer şeylerin farkındayız. Bunları güzel bir üslupla ele alacağız. Allah Subhânehu ve Teâlâ muvaffak eyleyendir.

Yayınlar meselesine gelince, biz bazı konuları ve öncelikleri gözetiyoruz. Bununla beraber Nijerya hakkında pek çok şey yayınladık. Örneğin:

– 13 Mart 2009’da Soru-Cevap yayınladık [İslam’ın Nijerya’ya Girişi ve Bundan Sonra Nasıl Yönetildiği Hakkında Herhangi Tarihsel Bir Bilgi Var Mıdır? Ayrıca Nijerya’nın Siyasi Durumu Nedir?]

– 20 Ocak 2012’de gençlere malumat yayınladık. [Boko Haram ve Nijerya’da İslam’a Karşı Acımasız Saldırılar ve Bunun Uluslararası İlişkisi]

– 21 Ağustos 2012’de de yine Soru-Cevap yayınladık [Son zamanlarda Nijerya ve Kenya’da Gerçekleşen Bazı Durumlar, Olaylar, Şartlar ve Çatışmalar Gözlemcilerin Dikkatini Çekmiştir… O halde bu, Amerika Birleşik Devletleri veya İngiltere veya da diğer güçlerin şu anda Nijerya’da, 2007 genel seçimlerin ardından da Kenya’da olmak üzere Afrika’nın dört bir tarafında devam eden iç savaşları teşvik etmek için yeni bir politikaya başvurdukları anlamına mı gelmektedir yoksa bu, iç olaylar mıdır?]

– Bu ayrıntılı bir Soru-Cevap idi. Biz bu Soru-Cevapta Jonathan ve 2011 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimlerine değindik. Cevapta şöyle dedik: “… Obasanjo ise Amerika’nın ülkedeki has ajanı olup Amerika’nın Nijerya’daki hegemonyasının sürmesini garantileme ve İngilizlerin nüfuzunu marjinalleştirme görevini üstlenmiştir. Nitekim 2007 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Jonathan’ı Cumhurbaşkanı Umaru’nun yardımcılığı görevinde çalışması için seçen de Obasanjo olmuştur. BBC’nin bildirdiğine göre Goodluck Jonathan’ın kişisel profilinde şöyle geçmektedir: “Sayın Jonathan, valilik görevini üstlenmiş olup bundan iki yıl sonrasındaki 2007 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Olusegun Obasanjo tarafından Nijerya Cumhurbaşkanı yardımcısı olmak için seçilmiştir.” ^{[Goodluck Jonathan Kişisel Profili- Nijerya, BBC News Online, 18 Nisan 2011]} Daha sonra Obasanjo, Jonathan’ın Cumhurbaşkanlığına erişimini tertiplemiş olup Vanguard Gazetesi’ne göre Jonathan’ın Cumhurbaşkanlığına erişmesinde Obasanjo’nun esasi bir rolü olmuştur. Nitekim gazete şunu da zikretmiştir: “Yar’Adua, dört yıllık görev süresinden yaklaşık iki yıl sonra ölümcül bir hastalığa yakalandığında Obasanjo, bir Suudi Hastanesi’nde hasta yatan Cumhurbaşkanı’nı ilk kez ziyaret etmiş ve Goodluck Jonathan’ın Cumhurbaşkanı Yar’Adua’nın vekili olarak anayasal yemin etmesi amacıyla Cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine getirilmesi kampanyasına öncülük yapmak için geri dönmüştür. Çünkü o, Cumhurbaşkanı’nın yurtdışı seyahati öncesinde görevini teslim almamıştır.” ^{[Klifor: Obasanjo’nun İstifası: Demokratik Halk Partisi’nden Sonra Jonathan’a Ne Olacak? Vanguard Gazetesi Online, 04. Nisan 2012]}

Hakeza Amerika, 2011 yılında yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesi amacıyla Jonathan’ın geniş bir konum elde etmesini başarmıştır. Zira Jonathan, Nijerya kitlelerine ulaşmak için sosyal medya araçlarını kullanmış ve oyların %77,7’sini garantilemiştir. Bu sonuçlar, Omar Yar’Adua’nın görevi esnasındaki oylarla karşılaştırıldığında daha ileri bir durumdadır.” Görüldüğü gibi biz Nijerya hakkında Soru-Cevaplar yayınladık. Tabii bu yayınlananlar diğer bazı bölgelere nazaran biraz daha azdır. Ama az önce de yukarıda belirtildiği gibi biz “bazı konuları ve öncelikleri gözetiyoruz”

Her halükarda ilgin ve endişenden dolayı Allah Subhânehu ve Teâlâ senin mükâfatını artırsın. Allah Subhânehu ve Teâlâ, sizi muvaffak etsin ve size yardımcı olsun.

İkincisi: Seçimlerin ertelenmesi hakkındaki sorunuzun cevabına gelince, cevabın netlik kazanması için aşağıdaki hususları hatırlatmak isterim:

1- Geçenlerde Amerika, Nijerya’da nüfuzunu güçlendirmek için yaptığı planları açıkladı. Örneğin 07 Haziran 2014 tarihli New York Times gazetesine göre “Amerika Birleşik Devletleri, Boko Haram ve diğer radikal İslami gruplar ile mücadele etmek amacıyla Kuzey Nijerya’da 24 saat canlı yayın yapacak ve doğrudan Amerika tarafından finanse edilecek bir televizyon kanalı kurma kararı aldı.” Aynı gazete ABD’li resmi bir yetkilinin şu açıklamalarını aktardı: “Bu proje, Boko Haram’a karşı işbirliğinin yollarını aramak amacıyla 2012 yılının sonlarına doğru Nijerya ile yapılan görüşmelerin sonucudur. Kanalın yayın akışı Nijerya’daki Nijeryalılar tarafından belirlenecek.” Yine gazeteye göre “Yaklaşık 6 milyon dolara mal olması beklenen kanalın finansmanını Dışişleri Bakanlığı terörle mücadele bürosu üstlenecek.”

2- 1960 yılına kadar Nijerya’da mutlak nüfuz sahibi ve oranın tek hâkimi İngiltere idi. Şu an daha öncelerine nazaran zayıf olsa da hâlâ orada nüfuz sahibidir. Amerika nüfuz etmek için İngiltere ile rekabet ediyor. Bu iki ülke, orada nüfuz sahibidirler ve Nijerya üzerinde birbirleri ile at başı yarışıyorlar. İngiltere ve Nijerya’ya komşu ülkeler üzerindeki nüfuzundan korkan Fransa, “[03 Şubat 2015] Salı günü öğleden önce Kamerun-Nijerya sınırında konuşlanmış Çad kuvvetlerini, İslamcı Boko Haram grubu ile şiddetli çatışmaların ardından Nijerya’nın Gambor kentine soktu.” ^{[03.02.2015 AFP]} Kentin bir ay önce Boko Haram tarafından ele geçirildiği aktarıldı. Çad kuvvetleri, geçen ay Ocak ayı içinde Kamerun’a girmişti. 03 Şubat 2015 tarihinde Reuters “Fransız savaş uçaklarının Boko Haram militanları ile mücadelede Nijerya sınırındaki ülkelere yardımcı olmak amacıyla keşif uçuşlarında bulunduklarını” aktardı. Son zamanlarda takip edilen İngiliz politikasına göre İngiltere açıkça Amerika ile karşı karşıya gelmek istemiyor. Uluslararası konularda söz sahibi olabilmek ve Amerika’nın kötülüğünden korunmak amacıyla İngiltere, kendisini Amerika’nın yanında duruyormuş gibi gösteriyor. Amerika ile olan çıkarlarını ve eski sömürgelerinde arta kalan nüfuzunu kaybetmemek için açıkça Amerika ile karşı karşıya gelmekten korkuyor. Aynı zamanda İngiltere, eskiden beri hedeflerine ulaşmak için Fransa’yı tahrik ederek kullanıyor. Fransa alenen çatışmayı seviyor. Çünkü kendi büyüklüğünü göstermek hoşuna gidiyor ve daima azametini pekiştirmek için çalışıyor. Bu nedenle İngiltere, hedeflerine ulaşmak için her zaman Fransa’yı istismar edebiliyor. Zira Fransa, siyasi manevralarda usta değil. Tüm bunlara rağmen bilfiil çatışma Amerika ile İngiltere arasındadır.

3- Nijerya’nın iç meselesine gelince, Nijerya hükümeti, ülke halkının çoğunluğunu oluşturan Müslümanlara baskı yapıyor. 2014 Şubat ayında devlet okullarında başörtüsünün yasaklandığını açıkladı. Hristiyanlar liderliğindeki ve özellikle ABD ve Batı tarafından desteklenen devlet, açıkça Hıristiyanlar tarafını tutuyor. Müslümanlara Batının eğitim müfredatını empoze etti. Devletin Müslümanlara karşı vahşilik ve pervasızlığı gitgide arttı. Müslüman halka karşı vahşice eylemler işlemeyi reddeden Nijerya ordusu içindeki askerler, idamla yargılandı. 18 Aralık 2014 tarihinde Sky News, “Nijerya’nın askeri mahkemesinin 18 Aralık 2014 günü Boko Haram militanlarına karşı savaşa katılmayı reddeden özel kuvvetlerin 54 personeli hakkında idam kararı verdiğini” aktardı. Geçtiğimiz Eylül ayında ülkenin kuzeydoğusundaki Maiduguri kentinde komuta subayına ateş açılmasının ardından isyan suçlamasıyla 12 Nijeryalı asker idama mahkûm oldu. Tüm bunlar Jonathan yönetimine olan kinin boyutunu, sivil ve askeri büyük bir kesimin onun yönetiminden nefret ettiğini gösterir. Doğal olarak bunlar, seçimler zamanında Jonathan yönetiminin alacağı oylara büyük oranda etkileyecektir.

4- Bir açıdan bu böyledir. Öte yandan seçimlerde Jonathan’ın mevcut rakibi, eski devlet başkanı Muhammed Buhari’dir. Ülkenin en büyük kabilelerinden sayılan Hausa kabilesi mensubudur. Bu kabile, ülke nüfusunun dörtte birini oluşturuyor ve büyük çoğunluğu da Müslümanlardır. Buhari, Kuzey Nijerya’da belli bir popülerliğe sahiptir. 2011 seçimlerinde Jonathan ile yarışmıştı. Seçimlerde Muhammed Buhari’nin yüzde 32 oranında oy aldığı açıklanmıştı. Seçimlerin objektifliği sorgulayan Buhari, “Nijerya Seçim Kurulu’nun, zarar gören bilgisayar programı yoluyla seçimlere hile karıştırdığını” iddia etmişti. Bu sözleriyle dolaylı olarak Amerika’yı suçlamıştı. Çünkü kurula teknik bilgi sunan Amerika idi. Ayrıca kurulu finanse eden ve kurula nezaret eden odur. Amerikan Dışişleri Bakan Yardımcısı Johnny Carson, o vakit bu kurulun övgüye layık olduğuna dair açıklama yapmıştı. Nijeryalı yetkililer, Nisan 2011 yılında düzenlenen seçimler, teknik yönü, finansmanı ve denetimi ile ilgili Washington’da Amerikalı yetkililer ile üst düzey görüşmeler yapmıştılar.

Muhammed Buhari, İngiliz ajanıdır ve eski bir askerdir. 1979 yılında sivil yönetimi ele geçiren Sheikho Shargari’ye karşı 1983 yılında darbe yapmıştı. 1999 ve 2003 seçimlerinde Muhammed Buhari, emekli General Olusegun Obasanjo ile yarışmıştı. 2007 yılındaki seçimlerde ise Obasanjo, Müslüman bir kabile mensubu olan Omar Yar’Adua’yı partisinin adayı olarak Muhammed Buhari karşısına çıkarmıştı. Seçimlerde Muhammed Buhari hüsrana uğramıştı. Ardından Obasanjo liderliğindeki rejimi sahtekârlıkla suçlamıştı. Yukarıda da belirtildiği gibi Muhammed Buhari, özellikle de Kuzey Nijerya’da oldukça popülerdir. Bu da ona ve onun İlerici Kongre Partisi’ne Jonathan ve onun Demokratik Halk Partisi’ni iktidardan uzaklaştırmak için iyi bir fırsat veriyor.

5- Binaenaleyh Amerika, seçimlerin kendi aleyhine gördü. Dolayısıyla Kerry, seçimleri ertelemek için tertipler düzenlemeye başladı:

-AFP’nin belirttiğine göre Kerry, İngiliz Dışişleri Bakanı Philip Hammond ile seçimlerin ertelenmesinden yaklaşık iki hafta önce 23 Ocak 2015 tarihinde bir araya geldi. Masadaki en önemli konunun seçimler olduğu konusunda hiç şüphe yok. Amerika, İngiltere’nin Nijerya’da adamları olduğunu biliyor.

-Sonra Kerry, muhalefetteki İlerici Kongre Partisi liderleri ve bu partinin adayı ile bir araya geldi. Kerry, temaslarından sonra basına yaptığı açıklamada, “Nijeryalılar Amerika’nın Nijerya’yı desteklemek ve katkıda bulunmaya hazır olduğunu bilmelidir. Ama demokratik süreç güvenilir olmalıdır.” diye konuştu. ^{[25.01.2015 AFP]}

– Ardından seçimlerin özgür, adil ve güvenilir seçimler olacağı açıklamasında bulunan Nijerya Cumhurbaşkanı Jonathan ile görüştü. ^{[25.01.2015 AFP]}

Bu ziyaretler, Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile ilgilidir. 25 Ocak 2015’de Kerry’nin Nijerya ziyareti ile ilgili bir haberi aktarırken AFP, “Ayrıca Kerry’nin 14 Şubat’ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerini konuşacağını” bildirdi.

6- Öyle görünüyor ki Kerry, basına yansıyan ve yansımayan bu görüşmeler sırasında seçimlerin ileriki bir tarihe ertelenmesi için tüm taraflar ile ortak bir mutabakata varmaya çalıştı. Ancak ortak bir mutabakat sağlanamadı. Bu nedenle Jonathan, -tarafların mutabakatını beklemeden- seçimlerin yaklaşık bir buçuk ay ertelendiğini duyurdu. Dolayısıyla 08 Şubat 2015’te Yüksek Seçim Kurulu, 14 Şubat’ta yapılması planlanan Cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin güvenlik endişesi gerekçesiyle 28 Mart tarihine ertelendiğini açıkladı. Her zamanki gibi Amerika, kendisinin bu konuda bir etkisinin olmadığını ve bunun Jonathan hükümetinin bir kararı olduğunu göstermek amacıyla John Kerry yaptığı açıklamada “Nijerya’nın seçimleri erteleme kararı, Washington’u derin hayal kırıklığı yarattı.” dedi. ^{[08.02.2015 Reuters]} Her şey ayan beyan iken Kerry, böyle bir açıklamada bulunuyor. Çünkü yukarıda belirtilen görüşmelerin ana konusu AFP’nin de bildirdiği gibi seçimlerdi. Özellikle Jonathan’ın Amerika’nın uşağı ve onun desteğine bağlı olduğu göz önüne alındığında Amerika’ya muhalefet etmesi düşünülemeyeceği için seçimleri ertelemek, Amerika’nın bir kararıdır. 08 Şubat 2015’te Reuters’in aktardığına göre Nijerya Seçim Kurulu, “Büyük olasılıkla muhalefetin tepkisini çekecek bir adım atarak iktidardaki Halk Partisi’nin baskılarına boyun eğdiğini.” bildirdi.

7- Hükümetin güvenlik gerekçesiyle seçimlerin ertelendiğine dair bahanesine gelince, tutarsız bir bahanedir. Çünkü Jonathan rejiminin seçimleri erteleme gerekçesi gelgitler ve çelişkilerle doludur. Ulusal Bağımsız Seçim Kurulu Başkanı Attahiru Jega yaptığı açıklamada “Seçim Kurulu, ulusal güvenlik danışmanlarının tavsiyelerini görmezden gelemezdi. Genç erkek ve kadınları sandıkların başına yerleştirme riski ve güvenliklerinin sağlanamadığı bir ortamda insanları demokratik haklarını uygulamaya davet etmek, büyük bir sorumluluktur. Sonuç olarak Seçim Kurulu, bundan dolayı seçim tarihini değiştirme kararı aldı. Genel seçimler, yani Cumhurbaşkanlığı ve Ulusal Meclis Seçimleri 28 Mart 2015, valilik ve il meclis seçimleri de 11 Nisan’da yapılacaktır.” ifadelerini kullandı. Jega “Geçen hafta Ulusal Güvenlik Danışmanı Sambo Dasuki’nin Seçim Kurulu’na öngörülen seçim takvimi sırasında güvenliği sağlamanın olanaksız olduğunu ifade eden bir açıklama gönderdi” diye de ekledi. Devamla: “Kimse bizi bu karara zorlamadı.” derken, neredeyse şüpheci birinin bile hadi git oradan diyesi geliyor. Çünkü “Zorlamanın olup olmadığını inkâr ederken aslında zımnen zorlamanın varlığını kabul ediyor!” Sadece bu da değil. Bundan önce de geçen ay Ulusal Güvenlik Danışmanı Sambo Dasuki “Seçmenlere yeterli biyometrik kimlik kartları dağıtılmadığı endişesiyle seçimleri uygun bir zaman ertelemeye” davet etti. ^{[08.02.2015 Reuters]} Bir ay önce Ulusal Güvenlik Danışmanı, seçmenlere biyometrik kimlik kartları dağıtılamadığı gerekçesiyle seçimleri erteleme çağrısında bulunurken, Seçim Kurulu tarafından yapılan açıklamada ise güvenlik endişeleri nedeniyle seçimlerin ertelendiği açıklandı! Görüldüğü gibi iki açıklama arasındaki çelişki apaçık ortadadır!

Böylece seçimlerin ertelenmesi Jonathan hükümetinin açıkladığı nedenlerden dolayı değil, aksine Amerikan kararı iledir. Çünkü şu anki devlet başkanı Jonathan kritik durumdadır ve seçimleri kazanmasının zor olduğuna dair endişeler var. Yukarıda belirtildiği gibi kimi analist ve gözlemciler, rakibi Muhammed Buhari ve onun İlerici Kongre Partisi’nin Jonathan ve onun Demokratik Halk Partisi’ni iktidardan alaşağı etmek için iyi bir fırsat yakaladığına inanıyorlar.

8- Öngörüler nelerdir konusuna gelince, aşağıdaki olasılıklardan biri olabilir:

A- Amerika’nın destek ve yardımıyla Jonathan, bu erteleme süresince bazı zaferler elde etmeye çalışacak, tekrar güvenliğin sağlandığı görüntüsü verilecektir ve dolayısıyla şiddet eylemleri hafifleyecektir. Amerika tarafından desteklenen uluslararası düzenlemeler ile kaçırılan kız öğrenciler konusunda bazı çözümler üretebilirse de büyük bir zafer elde edecektir.

B- Ya da Amerika, İngiltere ile uzlaşacak ve dolayısıyla Jonathan ile Muhammed Buhari iktidarı paylaşacaklar. Biri Cumhurbaşkanı diğeri de Yardımcısı olacaktır. Yani Jonathan tarafından iptal edilen biri Hristiyan diğeri Müslüman formülü yeniden devreye girecektir. Tabii ki etken faktör, Nijerya’da çatışan tarafların yani Amerika ile İngiltere’nin güç durumudur.

C- Seçimler yeniden ertelenebilir. Ya da önceki seçimlerde olduğu gibi Amerika’nın adayı, belirlenen tarihte seçimler yapılarak seçim bilgisayarına hile karıştırabilir. Her iki durumda da şiddet olayları tırmanabilir. İnsanlar, özellikle de Müslümanlar bu şiddet ateşinin mağduru olabilirler.

D- Ya da Allah Subhânehu ve Teâlâ, etkin bir Müslüman ülkesinde Raşidi Hilafetin kurulması ile ümmeti onurlandırır. O zaman Hilafet, sömürgeci kâfirlerin kalplerine korku salacak, İslam’a ve Müslümanlara karşı bir daha asla komplo kurmaya cesaret edemeyeceklerdir. Dahası Nijerya ve diğer ülkelerdeki Müslümanlar izzet bulacaklardır.

وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ “Şüphesiz ki Allah, kendi dinine yardım edene mutlaka yardım eder. Şüphesiz ki Allah, çok kuvvetlidir, mutlak güç sahibidir.” ^{[Hac 40]}